Rys historyczny Szkoły Podstawowej nr 96 im. Ireny Kosmowskiej w Warszawie

 

          

     

     

 

Dzieje naszej szkoły są ściśle związane z terenem, na którym mieściła się dawna wieś Dąbrówka.
Wieś ta otrzymała w 1444 r. prawo chełmskie od księcia mazowieckiego Bolesława IV.
W XV i XVI wieku była własnością rodu Wierzbów. W 1526 r. po śmierci ostatniego Piasta linii mazowieckiej, tereny te przeszły w ręce króla Polski.
W XV wieku Zygmunt III Waza zamienił się z zakonem augustianów, w wyniku czego zakonnicy otrzymali folwark Dąbrówka, a król - Ujazdów.
Główną siedzibą zakonu stał się Kościół św. Marcina w Warszawie przy ulicy Piwnej.
Po trzecim rozbiorze Polski Dąbrówka przeszła na własność króla pruskiego,
a następnie księcia warmińskiego. W 1819 r. dobra te kupił Stanisława Kostka Potocki.

W 1827 r. Dąbrówka składała się z folwarku, 19 domów i 203 mieszkańców, lasu, cegielni, karczmy i wiatraka.
W 1866 r. wprowadzono uwłaszczenie chłopów, w wyniku czego ziemię otrzymało 22 jej użytkowników. Dąbrówka (do roku 1951) była typową wsią, niewiele inteligencji, zdecydowana większość mieszkańców stanowili rolnicy wielohektarowych gospodarstw. 

Na początku XX wieku funkcjonowała w Dąbrówce cegielnia.
Surowiec do wyrobu cegły wydobywano w rejonie na południe od obecnej ulicy Jagielskiej. Głębokie wykopy po glinie były częściowo zasypywane i powstały tu osiedla domków jednorodzinnych.
Natomiast przy ulicy Puławskiej, pod aktualnym numerem 558/560 wybudowano pięć budynków piętrowych wielorodzinnych dla pracowników cegielni.
W jednym z tych budynków, w 1917 r. otwarto prywatną szkołę dla dzieci pracowników cegielni, którą utrzymywał właściciel cegielni p. Stanisław Rostkowski. Nauczycielem w tej szkole był p. Grygiel.
Od 1 września 1919 r. szkołę tę przemianowano na Publiczną Szkołę Powszechną. 
Właściciel cegielni przekazał bezinteresownie lokal na klasę i na mieszkanie dla nauczyciela. Pierwszą nauczycielką w tej szkole była p. Karolina Matyjanka.
Klasę umieszczono w domu robotniczym. Dom ten był bardzo stary, stawiano go bowiem wtedy, kiedy cała Dąbrówkę pokrywały lasy, przez które prowadziła droga stanowiąca główny trakt handlowy.
W roku szkolnym 1928/29 w szkole uczyło się już 75 dzieci w jednej izbie.
Zajęcia odbywały się na 3 zmiany.
W roku szkolnym 1934/35 szkołę przeniesiono do budynku przy ul. Puławskiej, liczba uczniów wzrosła do 175.
Dzięki temu, iż z frontowego domu wyprowadzili się lokatorzy, szkoła uzyskała dodatkowe dwie sale. Gmina zobowiązała się płacić komorne za wynajem sal na szkołę.

Wg relacji p. Lucyny Jeżyńskiej, nauczycielki, w czerwcu 1940r. na podstawie obowiązujących wówczas przepisów okupanta, została ona zwolniona z pracy w szkole.
W tym samym czasie władze hitlerowskie skonfiskowały wszystkie podręczniki polskie i zezwoliły na naukę w szkole tyko dwóch przedmiotów: języka polskiego i matematyki (w wąskim zakresie).
W związku z takimi zarządzeniami władz hitlerowskich, nauczyciele Polacy podjęli trudną i niebezpieczną pracę tajnego nauczania w zakresie obowiązujących dotychczas programów szkolnych.
Pani Lucyna Jeżyńska sama nauczała j. polskiego, matematyki, historii, geografii i nauk przyrodniczych. Komplety składały się z uczniów klas IV-VII i liczyły od 12 –18 uczniów. Prowadzone były do roku 1945.

1 września 1959r. oddano do użytku nowy budynek szkoły, w którym aktualnie się znajdujemy (wtedy jeszcze przy ul. Ogrodowej a obecnej ul. Sarabandy). O jego budowę bardzo zabiegał ówczesny kierownik szkoły p. Wacław Czerwiec. 
Potem, już jako dyrektor szkoły, bardzo dbał o wygląd wewnętrzny budynku, jak również jego otoczenie. I tak w miejscu, gdzie obecnie jest parking samochodowy, wcześniej znajdował się ogródek z pięknymi kwiatami, różami i krzewami ozdobnymi.
Teren za salą gimnastyczną stanowiła działka warzywna. Na wybiegu rosło kilka drzew jabłoni. Pomiędzy wybiegiem, a bieżnią na działce rosły drzewa śliw, krzewy winogron i porzeczek. Od strony północnej boiska rosły jabłonie, a przy bramie topole. Od wschodu rosły topole do wysokości boiska.
Tam, gdzie obecnie znajduje się plac zabaw, była działka przyrodnicza (biologiczna), o którą dbała nauczycielka biologii p. mgr Maria Grzegorczuk.
Po lewej i prawej stronie drogi dojazdowej na boisku posadzono róże. O róże i ogródek kwiatowy dbała dozorczyni p.Wiktoria Bogusz. Otoczenie budynku szkolnego należało do najładniejszych w okolicy.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych szkoła posiadała własne ujęcie wody ze studni głębinowej, własną kotłownię węglowo-koksową oraz własny system odprowadzania ścieków. W związku z tym funkcjonowały hydrofornia, stacja pomp ujścia wody oraz przepompownia ścieków. Nad hydrofornią, stacją pomp i studnią głębinową czuwał Zespół Remontowo-Budowlany Wydziału Oświaty. Przepompownię ścieków obsługiwał konserwator szkolny.
W budynku szkoły funkcjonowało Państwowe Przedszkole nr 285. Kierował nim ówczesny dyrektor szkoły. Jedna grupa przedszkolaków mieściła się w sali obecnej biblioteki. Na terenie dzisiejszego ogródka przyrodniczego był ogródek przedszkolny i świetlicowy wyposażony w zabawki ogrodowe.
W latach siedemdziesiątych powstała koncepcja budowy kładki dla pieszych nad ulicą Puławską. Stanowisko szkoły zmierzało, by kładka była zbudowana na wprost ulicy Chóralnej prowadzącej do szkoły. Chodziło tu głównie o bezpieczeństwo uczniów dojeżdżających od strony Mysiadła i Iwicznej.
Aktywiści z ulicy Jagielskiej zabiegali o usytuowanie kładki w miejscu, gdzie obecnie się znajduje. Zwyciężyła koncepcja ówczesnych osiedlowych działaczy społecznych.
Po wybudowaniu kładki przy ulicy Jagielskiej krytykowano jej lokalizację.

W odległości około dwóch km od Dąbrówki, na wiejskim osiedlu Zamienie,
do lat 90-tych funkcjonował zakład hodowli koni.  Tamtejsze dzieci dowożono do Szkoły 96 zaprzęgiem konnym.
Codziennie rano, p. Ludwik Chrzan przyjeżdżał z uczniami „Bonanzą”,  a po lekcjach odwoził je do Zamienia. "Bonanza" (czyli platforma kryta płytami pilśniowymi, z ławkami do siedzenia wewnątrz) to był jedyny wówczas środek lokomocji i bardzo popularny w społeczności lokalnej. O tym środku lokomocji nie raz rozpisywała się również prasa. Fotografia tegoż pojazdu znajduje się w kronice szkoły.
Do Szkoły w Dąbrówce uczęszczały również dzieci z Mysiadła. W kombinacie PGR pracowało wówczas kilkuset pracowników. Budowano dla nich bloki mieszkalne. Dzieci tych pracowników dowoził do szkoły autokarem p. R. Jankowski. Szkoła i PGR zawarły pisemne porozumienie o wzajemnej współpracy. Kombinat stał się Komitetem Opiekuńczym Szkoły. W ramach pomocy szkole Kombinat udostępniał szkole autokar oraz transport ciężarowy. Pracownicy PGR usuwali w Szkole awarie elektryczne i hydrauliczne.
Tradycją Szkoły było zapraszanie przedstawicieli Gospodarstwa na różne uroczystości. Dzięki daleko idącej życzliwości dyrektora Kombinatu p. Henryka Berezy oraz jego następcy p. Stanisława Gładeckiego dobrze rozwijała się współpraca pomiędzy szkołą i Kombinatem az do lat osiemdziesiątych, kiedy to warunki ekonomiczne i organizacyjne Zakładu uniemożliwiły dalszą pomoc naszej placówce.
Do Dąbrówki uczęszczały także dzieci z Iwicznej, w większości dzieci pracowników szkoły milicyjnej.Ta niejednokrotnie wspierała Szkołę w realizacji uroczystości szkolnych (np. występy orkiestry milicyjnej), wycieczek (autokary). 

W latach osiemdziesiątych bardzo rozbudował się Ursynów południowo-zachodni.
Ze względu na brak szkół na Ursynowie, część dzieci z nowych osiedli dowożono do do naszej - SP96. Specjalnie została uruchomiona linia szkolna. Bardzo życzliwi kierowcy autobusów szkolnych, p. Roman Piekuciński oraz p. Leszek szybko zyskali sympatię uczniów. Wzmianki o komunikacji szkolnej do Dąbrówki można znaleźć w prasie.
Z biegiem lat przybywało szkół na Ursynowie, a ubywało jednocześnie dzieci dowożonych. Po pewnym czasie zlikwidowano linię szkolną. Zaledwie kilkoro uczniów dojeżdżało do SP96 komunikacją miejską lub dowozili ich rodzice.

24 maja 1963 r. Szkoła w Warszawie – Dąbrówce otrzymała imię Ireny Kosmowskiej. 

W dniu 1 września 1975r. obowiązki dyrektora Szkoły 96 przejął Władysław Safaryjski. Pośród różnych zadań ujętych w planie rozwoju szkoły, pan dyrektor znalazł miejsce na projekt wzbogacenia ceremoniału szkolnego o sztandar szkoły. Komitet Rodzicielski pozytywnie przychylił się do wniosku i przyjął na siebie realizację projektu. 
W dniu 19 maja 1977r. odbyło się uroczyste przekazania sztandaru szkole. 
W imieniu Komitetu Rodzicielskiego, przewodniczący p. Romuald Piesik i sekretarz K.R. p. Apolonia Kornatowska przekazali sztandar na ręce dyrektora szkoły.
Do ceremoniału szkoły został również wprowadzony hymn szkolny, którego pierwsze wersy brzmią następująco: „Biją serca, serca rade, wyruszamy na paradę. Dzisiaj święto ludzi wolnych, załopotał sztandar szkolny”. W czasie ważnych uroczystości wprowadzano sztandar w rytm hymnu szkolnego, po czym śpiewano hymn państwowy. Ceremoniał ten stosowany jest do chwili obecnej.
Należy również wspomnieć, iż Poczet Sztandarowy naszej szkoły każdego roku uczestniczy w uroczystościach patriotyczno-religijnych w dniu 1 września w kościele parafialnym i na cmentarzu w Pyrach oraz towarzyszy rozmaitym uroczystościom, odbywającym się w ursynowskich szkołach.

W dniu 19 maja 1984r. odbyła się wielka uroczystość odsłonięcia popiersia Ireny Kosmowskiej. Autorem rzeźby był artysta plastyk Ferdynand Jarocha.
W uroczystości tej brały udział władze Dzielnicy i Kuratorium. Natomiast inny artysta plastyk zaprojektował piękną dekorację na dolnym korytarzu, na tle której ustawiono popiersie patronki szkoły. Dekoracja ta przetrwała kilka lat. 

Ponieważ w dniu19 maja 1977r. przekazano szkole sztandar, a w dniu 19 maja 1984r. nastąpiło odsłonięcie popiersia patronki szkoły, Rada Pedagogiczna podjęła uchwałę, iż 19 maja każdego roku obchodzony będzie jako święto szkoły.

W dniu 29 listopada 1990r. na terenie szkoły odbyła się uroczystość dekoracji Sztandaru Szkoły Krzyżem Batalionów Chłopskich.
Aktu dekoracji dokonał legendarny dowódca Batalionów Chłopskich generał w stanie spoczynku Franciszek Kamiński. W czasie tej uroczystości wspomniał dzieje walk BCh podczas okupacji, i o współpracy BCh z AK.

Nie znaleziono w aktach szkoły pisma Kuratorium m.st. Warszawy o nadanie szkole numeru. Uchwałą Stołecznej Rady Narodowej w 1951r. Grabów, Pyry i Dąbrówka zostały przyłączone do Warszawy. Szkoła, od tej chwili, już warszawska, mogła też w tym roku uzyskać swój numer, zaś nauczyciele otrzymali stały dodatek 10%-wy do poborów jako dodatek stołeczny. Mimo to, mówiąc o warszawskiej SP96, nadal zamiennie używano sformułowania „Szkoła w Dąbrówce”.

Od 1985r. działało Kółko Teatralne 96. Zespół zrealizował 21 przedstawień, 6 wystaw retrospektywnych prezentujących teatralno – plastyczny dorobek. Wziął udział w 6 programach telewizyjnych i 4 programach radiowych. Ukazało się na temat jego pracy 8 artykułów w prasie. W 2005r., z okazji 20-letniej rocznicy istnienia zespołu, wydana została przez „Nową Erę” książka pt.: „Replay. Scenariusze Kółka Teatralnego 96”.

W roku szkolnym 2002/2003 szkoła wzięła udział w akcji edukacyjnej zorganizowanej pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej przez Gazetę Wyborczą, portal gazeta.pl oraz Centrum Edukacji Obywatelskiej i uzyskała tytuł „Szkoły z klasą”. 

Do najważniejszych tradycji Szkoły należy organizowanie festynów wiosennych i jesiennych (Dni sportu, zdrowia i rodziny). Odbywają się wówczas wystawy prac uczniowskich, zawody sportowe, pokazy zespołów tanecznych oraz różnorodne zabawy i konkursy rodzinne. 
Każdego roku pracownicy Szkoły spotykają się na uroczystej wigilii, a lokalna społeczność ma możliwość obejrzenia jasełek przygotowywanych przez siostę katechetkę. W przedstawieniu bierze udział bardzo wielu uczniów naszej szkoły.

Rytm życia szkolnego w kolejnych latach wyznaczały terminy uroczystości szkolnych (w 1994r. uroczystość jubileuszowa 75-lecia powstania Szkoły, 90-lecia w roku 2009, 96-lecia w 2015 r. oraz 100 lecia - w roku 2019.

W ostatnich latach stale rozwija się baza szkoły. Wielkim wydarzeniem w życiu naszej placówki był remont generalny budynku szkolnego. Wymieniono instalację elektryczną, odnowiono sale lekcyjne. 
Powstał przy szkole ogród, w którym uczniowie prowadzą ekologiczne uprawy, poznają polskie zboża, zioła, drzewa, mazowiecka izba regionalna (w 2004r.), która zgromadziła wiele ciekawych i starych eksponatów, i w której odbywają się lekcje edukacji regionalnej. Własny plac zabaw dla dzieci.
Zbudowano nowy sklepik szkolny. Zlikwidowano boksy w szatni i zastąpiono ich indywidualnymi szafkami. Zmodernizowano stołówkę szkolną. 
Powstał również nowoczesny kompleks sporowy- piękne boiska do gry w piłkę nożną, piłkę ręczną oraz bieżnie. Lekcje wychowania fizycznego stały się naprawdę ciekawe. Otworzono w szkole klasy o profilu sportowym ze specjalnością biegi przełajowe (z realizacją autorskiego programu p. Anny Górnickiej- Antonowicz. Sale lekcyjne wyposażone są w nowoczesne tablice multimedialne. Biblioteka dysponuje bogatym księgozbiorem oraz pracownią internetową ICIM. Szkoła posiada monitoring, a wejście do budynku odbywa się z kontrolą dostępu. 

 Liczne kółka  zainteresowań pozwalają naszym uczniom na wszechstronny rozwój.  

Władze Szkoły na przestrzeni lat:

 Od 1919 - Karolina Matyjanka

1934-1949 - Piotr Lauter

1950-1952 - Piotr Jeżyński

1952-1970 - Wacław Czerwiec

1970-1975 - Jadwiga Krysiak

1975-1986 - Władysław Safaryjski

1986-1990 - Henryka Rybak

1990-2005 - Jolanta Rowicka

0d 2005 - Joanna Parfianowicz
 

Źródło:

Kroniki Szkoły.

Apostoł Nr 51.

Wywiady mieszkańców.

Informacje własne.

Data publikacji: maj 2010